TỔNG QUAN NGÀNH IT VIỆT NAM
Theo báo cáo tổng kết năm 2019 và định hướng năm 2020 của Bộ TT&TT, tổng doanh thu lĩnh vực công nghiệp ICT 2019 ước đạt 112,350 tỷ USD, trong đó xuất khẩu ICT chiếm 81,5%. Cũng theo đó, Bộ TT&TT cũng công bố rằng, doanh thu công nghiệp phần mềm đạt 5 tỷ USD, tăng 500 triệu USD so với năm 2018. Tổng số tiền nộp ngân sách nhà nước từ công nghiệp ICT năm 2019 là 54.000 tỷ đồng, tăng 2000 tỷ so với năm 2018. Tuy nhiên, với ngành công nghiệp nội dung số, hiện doanh thu của nó chỉ đang chiếm một phần rất nhỏ trong doanh thu ngành CNTT (chiếm 0,76% doanh thu ngành CNTT). Riêng ngành viễn thông tăng trưởng gần 19%, với sự đóng góp của 50.000 doanh nghiệp công nghệ. Công nghiệp CNTT duy trì tăng trưởng 10%.
Về cơ cấu độ tuổi
Theo khảo sát của TopDev, phần lớn độ tuổi lực lượng lao động ngành IT trong độ tuổi từ 20 – 34. Có rất nhiều lập trình viên đã bắt đầu việc code từ sớm. Có khoảng 8,8% các nhân sự cho biết mình bắt đầu code trước năm 20 tuổi. Hiện số lượng lập trình viên ở Việt Nam thuộc độ tuổi trẻ chiếm đại đa số với 53,2% lập trình viên ở độ tuổi 20 – 29 tuổi.
Nguồn: TopDev
Về giới tính
Có đến hơn 90% phản hồi theo khảo sát cho rằng các lập trình viên, hoặc những người làm việc trong lĩnh vực công nghệ vẫn là Nam giới. Nữ giới chỉ chiếm khoảng hơn 6%, tuy nhiên tỷ lệ nữ cũng đã có sự gia tăng đáng kể đặc biệt là nhóm có 2 năm kinh nghiệm trở lên. Tuy nhiên so với năm 2019, lượng nữ giới trong ngành lập trình cũng có sự tăng trưởng đáng kể.
OD CLICK tổng hợp
Về thị trường tập trung nhân sự
Lực lượng lao động ngành IT Việt Nam hiện nay chủ yếu vẫn tập trung ở hai thành phố lớn là Tp. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Trong đó, Tp. Hồ Chí Minh chiếm 55.3%, Hà Nội chiếm 34.7%, Đà Nẵng chiếm 5.4%, còn lại 4.6% ở những thành phố khác.
OD CLICK tổng hợp
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA NGÀNH IT ĐỂ THÍCH NGHI VỚI MÔI TRƯỜNG KHỦNG HOẢNG
Đứng trước bối cảnh khủng hoảng Covid-19, nhiều doanh nghiệp ngành IT đã có những thay đổi nhằm thích nghi với hoàn cảnh mới. Nhiều doanh nghiệp đã cho các phòng ban thiết kế ngay quy trình để đảm bảo công việc. Các mô hình quản lý dần chuyển giao từ offline sang online, sau đó tiếp tục triển khai làm việc “work from home” chỉ 50% nhân viên còn làm việc tại văn phòng. Tuy nhiên điều này không phải dễ dàng với hầu hết các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn có bộ máy vận hành phức tạp. Theo khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp IT dường như ít chịu ảnh hưởng của đợt dịch bệnh lần này, tuy nhiên họ vẫn hạn chế nhiều hoạt động không thật sự thiết yếu nhằm đảm bảo dòng tiền giúp công ty vượt qua giai đoạn khó khăn này.
OD CLICK tổng hợp
Theo số liệu khảo sát, các doanh nghiệp ngành IT Việt Nam năm 2020 rơi vào 4 trường hợp sau:
Trường hợp thứ nhất, thích ứng nhanh: Có 66% doanh nghiệp có những hành động giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh với tình hình mới. Họ triển khai các hoạt động như sau:
- Giữ vững hoạt động doanh nghiệp, thiết kế quy trình làm việc mới.
- Áp dụng làm việc tại nhà đảm bảo Social Distancing.
- Diễn tập để tối ưu mô hình.
- Ứng dụng công nghệ triệt để.
- Xây dựng văn hóa công ty “thời chiến”.
Trường hợp thứ hai, có 22% doanh nghiệp cắt giảm chi phí. Những doanh nghiệp này thực hiện các biện pháp như sau:
- Xây dựng kế hoạch tài chính thay thế.
- Hạn chế các chi phí không quan trọng, giữ quỹ tiền mặt dự phòng.
- Tiết kiệm tài nguyên chung, tái phân bổ lượng công việc.
- Giảm giờ làm & lương nhân viên dựa trên thỏa thuận tự nguyện giữa doanh nghiệp và người lao động.
Trường hợp thứ ba, có 7% doanh nghiệp thực hiện biện pháp sa thải nhân sự. Các doanh nghiệp trong số này thực hiện biện pháp cắt giảm số lượng nhân sự và đóng cửa chi nhánh, văn phòng phụ.
Trường hợp thứ tư, đây là trường hợp không mong muốn. Những doanh nghiệp trong nhóm này chiếm 5%. Họ phải tạm ngừng hoạt động, đóng cửa hoặc tuyên bố phá sản.
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC IT
Con người là yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp ngành IT. Do vậy, các doanh nghiệp IT cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong môi trường đầy biến động.
Sau đây là một số gợi ý giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành IT:
Thứ nhất, chú trọng công tác tuyển dụng
Để có được đội ngũ nhân lực chất lượng cao, các doanh nghiệp cần phải đặc biệt chú trọng vào công tác tuyển dụng. Vì tuyển dụng là một trong những hoạt động có tác động đến chất lượng nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
Cụ thể tuyển dụng tốt sẽ mang đến các lợi ích sau:
- Mang đến cho doanh nghiệp một đội ngũ nhân sự thích hợp với công việc và vị trí cần tuyển dụng.
- Tiết kiệm được chi phí đào tạo nhân lực sau khi vào làm việc.
- Tránh được tình trạng phải liên tục tuyển dụng nhân sự mới. Hạn chế tỷ lệ “nhảy việc” của nhân viên.
Thứ hai, xây dựng chiến lược kinh doanh song song với chiến lược phát triển nguồn nhân lực
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp thường chú trọng đến chiến lược kinh doanh, chạy theo những lợi ích trước mắt mà quên mất công tác phát triển nguồn nhân lực, yếu tố mang lại sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng chất lượng nguồn nhân lực không đáp ứng được nhu cầu phát triển của doanh nghiệp, hoặc doanh nghiệp gặp khó khăn khi rơi vào khủng hoảng, biến động như hiện nay. Chính vì vậy, muốn phát triển bền vững, doanh nghiệp cần phải xây dựng song song chiến lược kinh doanh và chiến lược phát triển nguồn nhân lực.
Doanh nghiệp cần gắn kết chiến lược kinh doanh và phát triển doanh nghiệp theo từng thời kỳ và mục tiêu cụ thể của từng giai đoạn để quy hoạch nguồn nhân lực tại các phòng ban cho phù hợp.
Xây dựng mô hình tổ chức phù hợp, xác định các vị trí chức danh của nhân viên tại phòng ban. Xây dựng hệ thống Mô tả công việc. Nắm được nhu cầu và nguyện vọng của nhân viên. Biết được những kỹ năng còn thiếu sót của nhân viên. Thường xuyên làm các cuộc đánh giá và khảo sát nhân viên trong công ty, từ đó đưa ra được các chính sách đào tạo nhân lực theo đúng định hướng, mục tiêu của doanh nghiệp đồng thời đưa ra được một chính sách nhân lực phù hợp.
Thứ ba, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động học tập, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại doanh nghiệp
Các doanh nghiệp cần tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động được học tập như hỗ trợ kinh phí, thời gian, bố trí người làm thay để nhân viên của mình toàn tâm, toàn ý cho quá trình học tập.
Khi lựa chọn được hình thức đào tạo và phát triển phù hợp, doanh nghiệp cần cân nhắc về mục tiêu, đối tượng, kinh phí và giảng viên để có thể nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhanh nhất với nguồn kinh phí hợp lý nhất.
Doanh nghiệp cũng nên thúc đẩy việc nhân viên tự tìm tòi, học hỏi và tự nâng cao trình độ bản thân thông qua các khóa đào tạo trực tuyến, internet và tạo môi trường học tập ngay tại doanh nghiệp. Điển hình như việc sắp xếp nhân viên mới cùng bộ phận với những nhân viên kỳ cựu để họ có thể học việc nhanh nhất.
Thứ tư, trọng dụng nhân tài đúng nơi đúng chỗ
Phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài đúng nơi đúng chỗ trong doanh nghiệp sẽ tạo kết quả cao về hiệu suất làm việc, là nền tảng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Theo đó các doanh nghiệp vừa phải tuyển dụng, bồi dưỡng, khuyến khích, trọng dụng nhân lực chất lượng cao vừa khai thác được chất xám của họ trong nghiên cứu, chế tạo và ứng dụng thành quả nghiên cứu. Từ đó xây dựng đội ngũ cán bộ đầu ngành, nhân sự cốt cán, chuyên gia giỏi ở các lĩnh vực, phòng ban trong doanh nghiệp.
Thực hiện tốt 3 giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trên đây sẽ giúp doanh nghiệp có được lực lượng nhân tốt, đáp ứng mục tiêu chung.
KẾT LUẬN
Các doanh nghiệp IT hoạt động hiệu quả, tăng sức cạnh tranh khi tập trung vào nguồn nhân lực và năng lực tổ chức. Chính vì vậy, các doanh nghiệp cần sử dụng các biện pháp khác nhau để đạt được mục tiêu.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động, doanh nghiệp thực hiện 3 nhiệm vụ trọng tâm, cùng với sự hỗ trợ của đội ngũ chuyên gia OD CLICK như sau:
Một là, xây dựng văn hóa thích ứng cao, duy trì đội ngũ nhân sự. Trong giai đoạn môi trường biến động như hiện nay thì doanh nghiệp cần xây dựng một văn hóa thích ứng cao. Tổ chức có những chiến lược và hành động đổi mới nhanh chóng, thích ứng với những biến số của thị trường. Đồng thời, duy trì đội ngũ nhân sự với những năng lực và kỹ năng chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
Hai là, xây dựng và phát triển hệ thống truyền thông nội bộ. Doanh nghiệp tạo ra các công cụ và kênh truyền thông phù hợp trong tổ chức nhằm tác động tích cực đến đội ngũ nhân sự. Hơn nữa, đội ngũ nhân sự và ban lãnh đạo sẽ hiểu nhau hơn, từ đó nâng cao hiệu quả trong công việc. Đồng thời, sự cam kết và trung thành của đội ngũ nhân sự với tổ chức cũng được cải thiện.
Ba là, định kỳ triển khai đánh giá nhằm tìm ra những hạn chế trong tổ chức. Từ đó, đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm thu hút nhân sự chất lượng cao, gia tăng hiệu quả làm việc và sự hài lòng của nhân viên. Đánh giá định kỳ cũng giúp doanh nghiệp đưa ra những giải pháp và điều chỉnh kịp thời, phù hợp trong hoạt động kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu đặt ra.
Trong giai đoạn khủng hoảng hiện nay, ngành IT có những cơ hội nhất định để phát triển và khẳng định vai trò tiên phong, dẫn dắt thị trường. Điều quan trọng là các doanh nghiệp IT phải nắm được cơ hội. Áp dụng khoa học công nghệ và phát triển năng lực đội ngũ nhân sự phù hợp.
OD CLICK là đơn vị tư vấn, đào tạo hàng đầu đồng hành cùng doanh nghiệp quản trị nhân lực hiệu quả, giúp doanh nghiệp phát triển nguồn vốn con người, nâng cao vị thế trên thị trường thông qua các hoạt động tư vấn, cố vấn, hoàn thiện các chương trình, chính sách, quy trình và các chuẩn mực, bằng bề dày tri thức, kinh nghiệm doanh nghiệp và các phương pháp khoa học, thông qua những phân tích đánh giá khách quan, sự phối kết hợp chặt chẽ, tin cậy đối với doanh nghiệp.
OD CLICK tổng hợp
Nguồn tham khảo:
- Báo cáo thị trường IT Việt Nam năm 2020 – Đơn vị phát hành TopDev
- Báo cáo thị trường IT Việt Nam quý 1/2020 – Phần 1 – Tổng hợp thị trường mùa dịch Covid-19 – TopDev
- https://giaiphaptinhhoa.com/cac-giai-phap-nang-cao-chat-luong-nguon-nhan-luc-trong-doanh-nghiep/
- http://tapchicongthuong.vn/bai-viet/giai-phap-nang-cao-chat-luong-nguon-nhan-luc-viet-nam-truoc-yeu-cau-so-hoa-nen-kinh-te-64335.htm