CHIẾN LƯỢC DOANH NGHIỆP THÍCH ỨNG VỚI BỐI CẢNH BÌNH THƯỜNG MỚI

Trong năm qua, thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã đối diện với khủng hoảng và biến động, điển hình là dịch bệnh COVID-19 gây thiệt hại lớn về sức khỏe cũng như kinh tế toàn cầu. Dịch bệnh là dấu hiệu cảnh bảo của một tương lai với nhiều biến số và sự không chắc chắn tác động đến doanh nghiệp. Đây là hồi chuông cảnh báo giúp doanh nghiệp nhìn lại mình nhằm nhận ra những điểm hạn chế và có định hướng phát triển để đối mặt với thách thức có thể còn khó khăn hơn trong tương lai.

Với thế giới, dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp. Điều này ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam cũng chịu những tác động khi mà nhiều thị trường trong chuỗi cung ứng vẫn hứng chịu những ảnh hưởng của đại dịch. Trạng thái “bình thường mới” là thuật ngữ quen thuộc trong bối cảnh hiện nay khi các doanh nghiệp đang chấp nhận sống chung với vấn đề này và tìm hướng phát triển mới cũng như chuẩn bị những phương án ứng phó khi tình hình có thể trở nên tệ hơn.

Với Việt Nam, dịch bệnh tạm thời được kiểm soát tạo điều kiện cho phục hồi kinh tế và các doanh nghiệp có thể ổn định lại việc kinh doanh. Song, sự cảnh giác vẫn luôn cần được duy trì khi dịch bệnh có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Theo đó, doanh nghiệp cũng cần có sự chuẩn bị về năng lực tổ chức, tâm thế sẵn sàng cũng như kế hoạch cho kịch bản xấu nhất có thể xảy ra. Đây được xem là ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp trong giai đoạn “bình thường mới”.

Dịch bệnh diễn ra đã làm xáo trộn hoạt động kinh doanh, các câu hỏi chiến lược đang đặt ra với nhà lãnh đạo để đứng vững trước khó khăn và có định hướng phát triển phù hợp trong tương lai. Bài viết này đề cập những dự đoán thời điểm dịch bệnh kết thúc, những thay đổi trong hành vi của doanh nghiệp cũng như các lãnh đạo cần làm gì để ứng phó với khủng hoảng và tạo đà phát triển cho tổ chức.

KHI NÀO DỊCH BỆNH KẾT THÚC?

Thời điểm kết thúc dịch bệnh phụ thuộc vào thử nghiệm và sử dụng thành công Vaccine chống lại COVID-19. Hiện nay, nhiều nước đang nghiên cứu và có những thử nghiệm về mức độ hiệu quả trên cơ thể người. Tuy nhiên, từ việc thử nghiệm đến bước có thể áp dụng và phát huy hiệu quả đến người dân cũng là chặng đường dài bởi nhiều yếu tố tác động.

Thứ nhất, sự khác biệt trong huyết thanh có thể dẫn thế Vaccine chưa có hiệu quả đồng nhất với tất cả mọi người. Thực tế vẫn tồn tại trường hợp, Vaccine có thể hiệu quả với người này nhưng không phát huy tác dụng với người khác. Theo nghiên cứu của McKinsey, tỷ lệ tương đồng trong huyết thanh có thể rất thấp từ 1 đến 2% như ở bang Colorado nhưng cũng có thể cao hơn từ 14 đến 20% ở New York và New Jersey. Do vậy, ngay cả khi Vaccine được thử nghiệm thành công trong một vài trường hợp thì việc có thể thành công áp dụng rộng rãi cũng cần nhiều thời gian để nghiên cứu và hoàn thiện.

Thứ hai, hiện tại tác động của Vaccine trong việc lan truyền vẫn chưa được nghiên cứu và xác định rõ. Theo nghiên cứu của McKinsey, các thử nghiệm Vaccine sẽ dựa trên tính an toàn và hiệu quả trong việc giảm bệnh về mặt virus học giữa các cá nhân. Trên thực tế, có dữ liệu về việc liệu những người được tiêm chủng có ít khả năng bị bệnh với COVID-19 hơn (và ít có nguy cơ bị nặng hơn bệnh), nhưng hiện nay không có dữ liệu về khả năng chúng truyền sang người khác. Do vậy, Vaccine đang chỉ có có tác dụng giảm bệnh nhưng vẫn có khả năng những người đang bị bệnh vẫn có thể lây sang người khác ngay cả khi họ sử dụng vaccine.

Thứ ba, vấn đề về sản xuất và cung ứng. Khi Vaccine được thử nghiệm thành công thì việc sản xuất hàng loạt và cung cấp cho người dân cần một khoảng thời gian nhất định. Đồng thời, việc bảo quản và vận chuyển đến những địa điểm khác nhau cần yêu cầu nghiêm ngặt. Do vậy, thời gian Vaccine được phổ biến rộng rãi đến người dân bị chậm lại và ước tính cần thêm khoảng thời gian nhất định.

Những yếu tố trên chỉ là một trong những yếu tố nhằm tác động đến sự kéo dài của dịch bệnh. Theo nghiên cứu của McKinsey và nhiều những nhà nghiên khác về dịch bệnh, trong quý 2 năm 2021 những tiến bộ trong điều trị, mở rộng sử dụng chẩn đoán và thực hiện tốt hơn các biện pháp y tế công cộng nên nhằm giảm đáng kể số ca tử vong do COVID-19. Và trong quý 4 2021, khả năng miễn dịch của cơ thể người với loại Virus này sẽ tốt hơn. Tuy nhiên, trước biến thể chủng mới của COVID-19 đang được phát hiện trong thời gian gần đây có thể kéo dài thời gian chấm dứt đại dịch này. Ngay cả khi Vaccine có sự hiệu quả cũng cần thời gian để theo dõi cũng như quan sát khả năng tái nhiệm.

Theo ước tính, dịch bệnh có thể còn kéo dài đến năm 2022 hoặc hơn thế nữa. Do vậy, các doanh nghiệp cần có sự sẵn sàng với việc sống chung với dịch bệnh này cũng như đảm bảo vừa có biện pháp phòng ngừa hiệu quả và có chiến lược phát triển doanh nghiệp ngay trong thời điểm khó khăn này.

DỊCH BỆNH CÓ TÁC ĐỘNG THẾ NÀO ĐẾN ỨNG XỬ CỦA DOANH NGHIỆP?

Dịch bệnh chỉ là hiện thân cho những khó khăn và sự bất định của thị trường luôn thường trực tác động đến doanh nghiệp. Đây xem như cuộc khủng hoảng thách thức năng lực của nhà lãnh đạo doanh nghiệp nói chung và sức mạnh của tổ chức nói riêng. Trước áp lực lớn này, những doanh nghiệp có khả năng phản ứng kém cũng như nền tảng không vững sẽ không thể tồn tại trên thị trường. Trước làn sóng COVID-19, các doanh nghiệp trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang giải quyết chung hai bài toán làm thế nào để tồn tại trong thời điểm này cũng như định hướng phát triển doanh nghiệp trong tương lai.

Để giải quyết hai bài toán trên, các doanh nghiệp lớn đã có những giải pháp của riêng mình. Đó là: Xây dựng lại hoạt động, Tư duy lại tổ chức, Đẩy nhanh áp dụng công nghệ. Đây là những bài học thực tiễn từ những doanh nghiệp lớn trên thế giới để tồn tại và phát triển trong viễn cảnh dịch bệnh COVID-19 vẫn đang căng thẳng

Điều chỉnh mô hình kinh doanh

Đại dịch COVID-19 đã thay đổi hoàn toàn mô hình nhu cầu đối với các sản phẩm và dịch vụ trong các lĩnh vực, đồng thời bộc lộ những điểm yếu trong chuỗi cung ứng và mạng lưới dịch vụ toàn cầu. Do vậy, các công ty cần thích nghi nhanh và tăng khả năng kết nối với khách hàng. Để làm được điều này, các doanh nghiệp cần nhanh chóng xây dựng lại hoạt động để cải thiện hiệu xuất, đổi mới cách thức làm việc thông qua các hoạt động.

Phục hồi chuỗi cung ứng

Các công ty thành công sẽ thiết kế lại các hoạt động và chuỗi cung ứng của họ để bảo vệ khỏi các vấn đề thiếu hụt nguồn cung nguyên liệu. Mô hình tìm nguồn cung ứng toàn cầu từng thịnh hành trong các chuỗi giá trị định hướng theo sản phẩm đã giảm dần khi các công nghệ mới và mô hình nhu cầu của người tiêu dùng khuyến khích “khu vực hóa chuỗi cung ứng”. Sự tái tạo chuỗi cung ứng này là đòn bẩy giúp phục hồi hoạt động thông qua sử dụng các nhà cung cấp bên ngoài để bổ sung hoạt động nội bộ, đào tạo chéo lực lượng lao động nhiều hơn

Hình dung lại lợi thế cạnh tranh hoạt động bền vững

Sự thay đổi mạnh mẽ trong cấu trúc ngành, kỳ vọng của khách hàng và mô hình nhu cầu tạo ra nhu cầu về sự chuyển đổi mạnh mẽ trong chiến lược hoạt động để tạo ra lợi thế cạnh tranh và các đề xuất giá trị khách hàng mới. Các công ty thành công sẽ tái tạo lại vai trò của các hoạt động trong doanh nghiệp của họ, tạo ra giá trị mới thông qua khả năng đáp ứng tốt hơn nhiều cho khách hàng của họ. Nhiều doanh nghiệp đã phát triển sản phẩm nhanh chóng và đổi mới trải nghiệm khách hàng, tùy chỉnh hàng loạt, cải thiện tính bền vững môi trường và kết nối với nhau hơn, quản lý hệ sinh thái nhanh nhẹn.

Để theo kịp COVID-19, các công ty đã tiến rất nhanh. Lập kế hoạch bán hàng và hoạt động thường được thực hiện hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng là phổ biến. Để xây dựng dựa trên tiến độ này, tốc độ sẽ tiếp tục là cốt lõi. Các công ty nhận ra điều này, và sẵn sàng đặt ra các tiêu chuẩn mới và thay đổi các mô hình cũ, sẽ xây dựng lợi thế chiến lược dài hạn.

Tư duy lại cách thức làm việc

Dịch bệnh diễn ra làm thay đổi trong cách thức làm việc của nhiều doanh nghiệp khi một số lượng nhân viên không thể đến chỗ làm. Tuy nhiên, điều này đang làm đẩy nhanh tốc độ của việc ứng dụng công nghệ trong doanh nghiệp. Ví dụ, nhân viên ở tất cả các phòng ban đã học cách hoàn thành nhiệm vụ từ xa, sử dụng các công cụ cộng tác và giao tiếp trên nền tảng kỹ thuật số. Trong hoạt động, những thay đổi sẽ còn kéo dài hơn nữa, với sự sụt giảm nhanh chóng của các công việc thủ công,lặp đi lặp lại cũng như sự gia tăng nhu cầu hỗ trợ phân tích kỹ thuật. Sự thay đổi này cho thấy sự tham gia của lực lượng lao động trong việc đào tạo các kỹ năng mới, phần lớn được thực hiện bằng các công cụ kỹ thuật số.

ỨNG XỬ CỦA LÃNH ĐẠO VỚI KHỦNG HOẢNG

Khủng hoảng là điều không doanh nghiệp nào muốn xảy ra, điển hình như dịch bệnh COVID-19 xảy ra trong năm nay. Song những bất định từ thị trường cũng như từ môi trường tự nhiên này luôn thách thức những phẩm chất của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có thể đứng vững trước khủng hoảng hay không phụ thuộc vào phản ứng của các lãnh đạo.

Những gì các nhà lãnh đạo cần làm khi đối mặt với một cuộc khủng hoảng không chỉ là chuẩn bị kế hoạch ứng phó trước, mà quan trọng hơn, họ cần những hành vi và tư duy để không phản ứng thái quá, làm nghiêm trọng hóa vấn đề, đồng thời tin tưởng vào một tương lai phía trước. Bởi những sự lo sợ, hoang mang xảy ra khi lãnh đạo đánh giá sự việc quá nghiêm trọng, bi quan về vấn đề có thể dẫn tới những quyết định sai lầm.

Chuẩn bị tâm thế “bình tĩnh có chủ ý” và “lạc quan có giới hạn”

Một khảo sát của Harvard Business Review về hiệu suất của các công ty trong cuộc suy thoái vừa qua cho thấy, trong số 4.700 công ty được nghiên cứu, những công ty cắt giảm chi phí nhanh nhất và sâu nhất lại có ít cơ hội nhất để trở nên vượt trội so với các đối thủ sau khi nền kinh tế phục hồi. Thực tế, trong bối cảnh áp lực suy thoái thì các công ty sẽ đặc biệt dễ bị cuốn mình vào tầm nhìn ngắn hạn, nhà lãnh đạo không có sự chuẩn bị tâm thế sẵn sàng, dễ phản ứng thái quá và vội vàng đưa ra quyết định.

Lãnh đạo cần biết mình phải trang bị gì, chuẩn bị gì để đón đầu thời điểm phục hồi, thậm chí biết chớp cơ hội ngay trong khủng hoảng, vì “trong nguy luôn có cơ”. Ngay cả khi kinh tế tăng trưởng thì cũng không thể đảm bảo là “sức khỏe” doanh nghiệp sẽ phục hồi vì tình hình lúc đó đã khác, nếu không chuẩn bị và thay đổi thì doanh nghiệp khó có thể tận dụng được cơ hội.

Thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm với nhân viên và khách hàng

Trong bối cảnh đối mặt với khủng hoảng, nhà lãnh đạo cần phải công nhận rằng các ưu tiên cá nhân của nhân viên sẽ dần chuyển từ quan tâm công việc sang quan tâm đến sức khỏe của bản thân và gia đình họ, đồng thời thấu hiểu sự lo lắng của họ đối với tình hình bất ổn đang đe dọa tới cuộc sống riêng. Bên cạnh việc đồng cảm với nhân viên của mình, thì việc thấu hiểu sự thay đổi trong tâm lý của khách hàng cũng rất quan trọng. Cần biết rằng, trong khủng hoảng, khách hàng thường có xu hướng quay về những nhu cầu cơ bản trong Tháp Nhu cầu của Maslow, cụ thể là đảm bảo những yêu cầu thiết yếu như an toàn và sức khỏe. Do đó, khách hàng sẽ đánh giá cao sự tử tế và ân cần của doanh nghiệp đối với họ, tương tự như sự tử tế và ân cần mà doanh nghiệp dành cho nhân viên của mình.

Duy trì tính minh bạch và cập nhật thường xuyên

Với nhân sự, các nhà lãnh đạo cần có những cuộc họp hay cuộc nói chuyện để cho các thành viên hiểu họ đang xử lý khủng hoảng như thế nào. Bởi nếu đội ngũ nhân sự mất niềm tin thì hiệu quả công việc sẽ suy giảm dẫn tới hoạt động của tổ chức bị đình trệ ngay cả khi khủng hoảng chưa tác động trực tiếp vào doanh nghiệp.

Với đối tác, nhu cầu về thông tin là cần thiết. Điều này đặc biệt quan trọng bởi đối tác cần sự tin tưởng để tiếp tục duy trì mối quan hệ. Nếu họ cảm thấy mình không có động thái rõ ràng, quyền lợi của họ không được đảm bảo thì việc hợp tác có thể bị chấm dứt.

Với khách hàng, các lãnh đạo công ty cần có những hành động rõ ràng để cho họ thấy doanh nghiệp đang tập trung việc ứng phó khủng hoảng và đảm bảo lợi ích cho khách hàng. Ví dụ, với doanh nghiệp sản xuất, họ cho thấy động thái nỗ lực để hoàn thiện sản phẩm kịp tiến độ với khách hàng, có thể bằng văn bản hay cuộc trao đổi để minh bạch thông tin. Hay việc doanh nghiệp đang gặp khó khăn và sản phẩm có thể hoàn thiện muộn hơn dự kiến cũng nên có những thông báo kịp thời cho khách hàng để cùng nhau tìm biện pháp giải quyết.

Buộc phải hành động kịp thời, ra quyết định chỉ trong thời gian ngắn, nhà lãnh đạo sẽ phải dẫn dắt tổ chức của mình vượt qua những thách thức có ảnh hưởng đối với toàn bộ “hệ sinh thái” của doanh nghiệp – từ nhân viên, khách hàng, đối tác tài chính, nhà cung cấp, nhà đầu tư, và các bên liên quan khác. Nhà lãnh đạo có sự rõ ràng và nhất quán trong quan điểm, trong giao tiếp và việc ra quyết định sẽ có lợi thế vượt trội, truyền cảm hứng cho tổ chức của mình vượt qua cuộc khủng hoảng, cũng như sẵn sàng chuẩn bị cho mọi thứ có thể xảy ra.

CHIẾN LƯỢC DOANH NGHIỆP THÍCH ỨNG VỚI BỐI CẢNH BÌNH THƯỜNG MỚI

“Đối với một số tổ chức, tồn tại là mục tiêu duy nhất cần phải làm trong khủng hoảng. Số khác thì cố gắng nhìn xuyên qua lớp “sương mù” – lớp sương ngăn cản họ đưa ra quyết định do sự không chắc chắn tạo ra, đồng thời suy nghĩ về cách định vị lại tổ chức của họ khi khủng hoảng đi qua và mọi thứ trở lại bình thường. Vấn đề là trạng thái “bình thường” đó sẽ như thế nào. Không ai có thể nói trước được rằng cuộc khủng hoảng sẽ kéo dài bao lâu, mặt khác, những gì chúng ta nhận thấy được sẽ không giống với trạng thái bình thường của những năm gần đây.”

Đây là những điều được Ian Davis – một trong những quản lý cũ của McKinsey viết tại thời điểm thế giới rơi vào cuộc khủng hoảng tài chính 11 năm về trước. Rõ ràng là, hiện nay, cả thế giới đang bước vào trạng thái “bình thường mới” – giai đoạn phục hồi sau khi đại dịch COVID-19, khi mà trật tự nền kinh tế- xã hội tái cấu trúc một cách mạnh mẽ.

“Phải làm gì để vượt qua cuộc khủng hoảng này và thích ứng với bối cảnh mới, khi mà các số liệu và giả định thay đổi liên tục?” là câu hỏi mà nhiều lãnh đạo doanh nghiệp hiện nay cần phải giải quyết. McKinsey đã đề xuất kế hoạch hành động phù hợp, tương ứng với 5 giai đoạn để thích ứng với trạng thái bình thường mới hiện nay.

Giải quyết vấn đề

Đây là giai đoạn mà các nhà lãnh đạo cần tập trung giải quyết các thách thức trước mắt mà COVID-19 gây ra đối với người lao động, khách hàng, công nghệ và các đối tác của doanh nghiệp. Ở giai đoạn này, hầu hết các quốc gia đều đang nỗ lực ứng phó với khủng hoảng bằng cách thực hiện kế hoạch hành động một cách tối đa. Các hệ thống chăm sóc y tế, sức khỏe luôn trong tình trạng sẵn sàng tăng sức chứa giường bệnh, máy móc và đội ngũ nhân viên được huấn luyện kỹ càng để chiến đấu với đại dịch. Các kế hoạch kinh doanh liên tục và đảm bảo an toàn nhân viên được đẩy lên một mức cao hơn, với hình thức làm việc từ xa trở nên phổ biến. Nhiều doanh nghiệp ứng phó với khủng hoảng bằng cách tạm ngừng các hoạt động, trong khi một số khác ở các lĩnh vực thiết yếu cơ bản như thực phẩm, đồ dùng gia đình, v.v. thì tìm cách đẩy mạnh hoạt động do gặp được nhu cầu. Các tổ chức giáo dục chuyển sang hình thức học tập trực tuyến để việc học tập diễn ra liên tục.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, tình trạng tê liệt và không tiến hành hành động vẫn diễn ra. Những lựa chọn mang tính kìm hãm bắt buộc phải thực hiện: phong tỏa hay là không; cô lập hay cách ly; đóng của nhà máy hay là chờ đơn hàng mới. Đó là lý do tại sao đây được gọi là giai đoạn Giải quyết vấn đề: sự cấp thiết trong việc xác định, quy mô, tốc độ và độ sâu của những hành động ứng ở mức độ doanh nghiệp.

Gia tăng sức chịu đựng

Đại dịch đã bùng phát và trở thành một cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính. Sự trì trệ của các hoạt động kinh doanh cũng như mức độ cần thiết bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong thời gian ngắn, đồng thời đã gây sức ép tài chính đến lợi ích kinh tế của công dân cũng như các tổ chức. Những thách thức về khả năng thanh toán nhanh chóng lan rộng và tác động mạnh đến nhiều ngành công nghiệp. Cuộc khủng hoảng sức khỏe đang dần biến thành cuộc khủng hoảng tài chính vì nó không chắc chắn về quy mô, thời gian và mức độ suy giảm GDP. Việc này đã làm suy yếu đi sự tự tin của doanh nghiệp.

Đối mặt với những thách thức này, sức chịu đựng là điều cực kỳ cần thiết. Xử lý các vấn đề liên quan đến quản lý dòng tiền ngắn hạn và kéo dài sức chịu đựng trong thời kỳ khó khăn do COVID-19 gây ra là điều rất quan trọng. Các doanh nghiệp cần phải thực hiện hành động dựa trên kế hoạch gia tăng sức chịu đựng vì cú sốc do đại dịch sẽ bắt đầu tác động mạnh đến cấu trúc ngành và thiết lập lại vị trí cạnh tranh lâu dài. Lúc này, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp sẽ cần phải đưa ra những quyết định khó khăn từ những quyết định trong từng chu kỳ nhằm cân bằng sự bền vững.

Phục hồi

Việc đưa các doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trơn tru, ổn định sau một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng là một thách thức vô cùng lớn. Hầu hết các ngành sẽ cần phải kích hoạt lại toàn bộ chuỗi cung ứng, kể cả khi có sự khác biệt về quy mô và thời gian chịu ảnh hưởng của tác động do COVID-19 gây ra, có nghĩa là chuỗi cung ứng toàn cầu phải đối mặt với sự gián đoạn ở nhiều khu vực. Điểm yếu nhất trong chuỗi sẽ xác định sự thành hay bại của việc tuyển dụng lại nhân sự trước đây, đào tạo họ và đạt được hiệu suất làm việc như trước đây. Chính vì vậy, các nhà lãnh đạo cần phải đánh giá lại toàn bộ hệ thống kinh doanh, cũng như lập kế hoạch dự phòng cho những tình huống bất ngờ để đưa doanh nghiệp phục hồi sau đại dịch.

Tái định hình

Quy mô của cú sốc do đại dịch gây ra sẽ tạo ra một sự chuyển đổi không liên tục trong sở thích và kỳ vọng của cá nhân. Sự chuyển đổi này và tác động của nó đến cách chúng ta sống, cách chúng ta làm việc và cách chúng ta làm việc sẽ rõ ràng hơn trong thời gian tới. Các tổ chức sẽ cần tái định hình giai đoạn tiếp theo này: những sự dịch chuyển gián đoạn sẽ có hình thái ra sao và những hàm ý về khả năng tái đầu tư của tổ chức sẽ như thế nào để tận dụng tối đa những cơ hội từ thị trường.

Khủng hoảng COVID-19 đã thay đổi nhiều khái niệm cũng như mô hình về chi phí. Một số chi phí từng được các nhà lãnh đạo cho là cố định thì nay lại là chi phí biến đổi (ví dụ: chi phí thuê văn phòng). Trong khi đó, một số năng lực vốn được xem như kiến tạo khác biệt thì giờ đây đã trở thành điều kiện tối thiểu trong vận hành doanh nghiệp (ví dụ: tự động hóa và công nghệ giúp phối hợp làm việc). Từ đó, ý thức mạnh mẽ về những điều này làm cho doanh nghiệp trở nên kiên cường hơn trước những cú sốc, năng suất làm việc cao hơn, có khả năng truyền tải và cung cấp tốt hơn cho khách hàng.

Cải tổ và đổi mới

Việc theo dõi chặt chẽ các nhân tố cả trong và ngoài tổ chức là rất quan trọng để nắm được tiến trình phát triển của đại dịch và từ đó đưa ra được các kịch bản ứng phó linh hoạt. Tham khảo các kịch bản của đại dịch ảnh hưởng lên kinh tế vĩ mô từ các cơ quan nghiên cứu, cơ quan lập chính sách cũng là việc cần thiết trong giai đoạn này.

Chắc chắn sẽ còn mất một thời gian dài để hồi phục các nền kinh tế, hồi phục hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và sức mua của người tiêu dùng như trước đây. Trải qua giai đoạn khủng hoảng và bất an như đại dịch COVID-19, thói quen của khách hàng, một số hình thức mua sắm cũng sẽ khác đi và nổi lên các hình thức mua sắm mới. Nắm bắt được các xu thế đó để đảm bảo doanh nghiệp sớm định vị được vị trí của mình trên thị trường thời kỳ hậu dịch là một phần nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp.

Trên phương diện nào đó, COVID-19 có thể xem là một kinh nghiệm cho các doanh nghiệp trong công tác quản trị rủi ro đặc biệt là quản trị tài chính và quản trị chuỗi cung ứng để tăng cường đề kháng cho những nạn dịch khác có thể còn nguy hiểm hơn trong tương lai. Nó vừa là thách thức nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp chuẩn bị cho mình tâm thế và chiến lược thích ứng, sẵn sàng bước vào thị trường khi đại dịch đi qua.

LỰA CHỌN HƯỚNG ĐI CỦA DOANH NGHIỆP VIỆT TRONG BỐI CẢNH BÌNH THƯỜNG MỚI

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang dần thích nghi với trạng thái “bình thường mới”, các lãnh đạo doanh nghiệp phải tiếp tục cân bằng chiến lược kinh doanh của mình mà không gây ảnh hưởng tới doanh nghiệp, đồng thời chuyển hướng đầu tư cho các yếu tố giúp tăng trưởng. Để chuẩn bị cho những khủng hoảng trong tương lai, đây chính là thời điểm thích hợp để xem xét lại các lĩnh vực doanh nghiệp ưu tiên, tìm kiếm sự khác biệt trong chuỗi giá trị và đào tạo nhân viên theo cách vận hành mới. Dưới đây là các ưu tiên chiến lược thích ứng trong thời kỳ đại dịch COVID-19 và sẵn sàng cho giai đoạn phục hồi trong kịch bản khả thi nhất cho cộng đồng doanh nghiệp và lãnh đạo doanh nghiệp.

Phát triển chuỗi cung ứng: trọng tâm thay đổi từ hiệu quả sang khả năng phục hồi và sự linh hoạt

Thời gian đầu bùng dịch, nhiều doanh nghiệp lớn phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nguồn cung trầm trọng do các thị trường đầu vào đóng băng, giao thương giữa các quốc gia hạn chế. Để chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, việc chủ động phát triển và khai thác chuỗi cung ứng trong nước là cần thiết trong giai đoạn này. Bên cạnh đó cũng tránh phụ thuộc quá nhiều vào một số thị trường đầu vào, thay vào đó nên tận dụng sớm các điều khoản của Hiệp định RCEP, EVFTA, CPTPP để đa dạng hóa chuỗi cung ứng đầu vào.

Đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với phát triển tổ chức

Chuyển đổi số trong doanh nghiệp là một chủ đề và chiến lược được nhắc đến nhiều trong thời gian qua nhưng có lẽ phải qua đại dịch COVID-19 mới thấy sự cấp thiết của nó. Các mô hình kinh doanh online, thương mại điện tử, làm việc trực tuyến, kể cả sử dụng robot trong công xưởng cũng đã thể hiện được vai trò nổi bật trong thời gian này. Công cuộc chuyển đổi số cần phải có chiến lược và định hướng cụ thể, lâu dài và toàn diện nhưng chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh, đổi mới cách thức marketing

Các doanh nghiệp cần hành động cần thiết, tập trung chuyển đổi chi phí marketing sang các kênh có khả năng nắm bắt nhu cầu khách hàng; cắt giảm sản phẩm lợi nhuận thấp, hàng tồn kho và khách hàng; bán các sản phẩm và danh mục đầu tư không phù hợp với tương lai và bổ sung khoảng cách năng lực bằng các cơ hội mua bán và sáp nhập; tái thiết lập lực lượng bán hàng và khả năng tương tác với khách hàng; đẩy mạnh tích hợp giữa các mô hình kinh doanh mới và hiện tại (ví dụ truyền thống so với thương mại điện tử, sản phẩm so với dịch vụ, trực tiếp so với kỹ thuật số).

Dẫn dắt đội ngũ hướng tới sự tăng trưởng

Cuộc khủng hoảng là thời điểm tinh thần mọi người cần liên tục được củng cố. Các lãnh đạo nên hành động để khuyến khích và duy trì những hành vi góp phần giải quyết vấn đề chung một cách nhanh chóng. Sau đó phát triển những hành vi này thành phương thức vận hành mới và nhân rộng nó trong doanh nghiệp.

Chấp nhận rằng tương lai có nhiều bất định và khó lường
Giúp nhân viên thích nghi một cách nhanh chóng và tự tin trước khả năng sẽ có những thay đổi thường xuyên
Trao quyền cho nhân viên, lắng nghe ý tưởng, đóng góp của họ
Hỗ trợ nhân viên vững vàng và kiên định hơn trước những thay đổi trong tương lai

Đối với nhiều doanh nghiệp, mọi thứ đang chuyển sang trạng thái bình thường mới, mô hình và phương pháp quản trị lâu nay dường như không còn phát huy hiệu quả mạnh mẽ trong bối cảnh mới quá biến động. Đối với nhiều doanh nghiệp khác, cơ hội xuất hiện rất nhiều nhưng lại chưa nắm bắt được bao nhiêu. Nguyên nhân nằm ở những lỗ hổng quản trị mà đôi khi nhà lãnh đạo bị cuốn vào guồng quay hàng ngày không kịp nhận ra. Việc bứt phá luôn là một thách thức lớn và bứt phá sau khủng hoảng còn khó hơn trăm phần. Vậy làm thế nào để doanh nghiệp mình và đội ngũ của mình “tái tạo” để thích ứng khi bước sang trạng thái “bình thường mới” là bài toán mà tất cả các doanh nghiệp đang cần phải giải quyết.

Với vai trò là công ty tư vấn chiến lược, tư vấn phát triển tổ chức chuyên nghiệp, OD CLICK cung cấp các dịch vụ tư vấn & đào tạo chuyên sâu theo đặc điểm từng khách hàng. Chúng tôi thấu hiểu những áp lực của các doanh nghiệp trong môi trường kinh tế nhiều biến động, buộc các tổ chức phải liên tục đổi mới để nắm bắt cơ hội thị trường. OD CLICK chuyển giao giá trị tới quý doanh nghiệp bằng sự thấu hiểu và tiếp cận hệ thống, mỗi vấn đề của doanh nghiệp đều được xem xét kỹ lưỡng, nhiều chiều và đặt trong mối tương quan tổng thể. Các chuyên gia của OD CLICK không chỉ đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt quá trình tư vấn & đào tạo, mà còn cả sự hỗ trợ sau khi dự án kết thúc, tạo nên sự phát triển giá trị tri thức và hiệu quả của cả hai bên.

OD CLICK biên tập

Nguồn tham khảo:

Phát triển quản lý lãnh đạo

CHIẾN LƯỢC DOANH NGHIỆP THÍCH ỨNG VỚI BỐI CẢNH BÌNH THƯỜNG MỚI